Bà Đặng Bích Hà sinh năm 1928 tại huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Bà là con gái đầu của Giáo sư Đặng Thai Mai (nguyên Bộ trưởng Giáo dục, Viện trưởng đầu tiên của Viện Văn học Việt Nam).

Cuối năm 1946, đám cưới của Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp và bà Đặng Bích Hà được tổ chức rất giản dị. Suốt hai phần ba thế kỷ làm bạn đời, bên cạnh người Đại tướng Võ Nguyên Giáp, bà Đặng Bích Hà lặng thầm làm hậu phương vững chắc cùng ông đi suốt những năm tháng chiến tranh gian khổ cho đến khi ông về với thế giới người hiền.

Bà Đặng Bích Hà và Đại tướng Võ Nguyên Giáp có với nhau 4 người con: Võ Hòa Bình, Võ Hạnh Phúc, Võ Điện Biên và Võ Hồng Nam.

Bà Đặng Bích Hà sinh năm 1928 tại Thanh Chương, Nghệ An. Bà là con gái đầu lòng của Giáo sư Đặng Thai Mai.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp vốn là đồng chí, đồng nghiệp với Giáo sư Đặng Thai Mai từ những ngày Đảng Tân Việt mới đi vào hoạt động.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp biết bà Bích Hà từ lúc còn là cô bé tóc để chỏm, hay nghịch đất với em ngay trước sân nhà ông ngoại. Ông rất quý gia đình cụ Đốc Mai và được hai cô con gái cụ quý mến như một người anh cả.

Trong suốt thời gian hoạt động và làm việc từ 1931 đến 1941 tại Vinh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp sống tại nhà của Giáo sư Đặng Thai Mai. Lúc nào ông cũng xem cô bé Bích Hà như một người em nhỏ nên rất cưng chiều và chăm bẵm.Khi mới ra Hà Nội, ngày nào đi luyện tập thể thao, ông cũng cho Hà đi cùng. Trên đường đi, thi thoảng ông cũng kể cho cô bé nghe về cô Quang Thái (khi đó là người yêu và sau này là vợ Đại tướng Võ Nguyên Giáp) và cô lắng nghe rất chăm chú.

Ngày ấy, cả gia đình cô, nhất là cụ Đặng Thai Mai, rất quý cô Quang Thái và mọi người đều xem cô như người thân trong nhà. Sau khi cưới, Đại tướng Võ Nguyên Giáp ra ở riêng và tiếp tục hoạt động ở Hà Nội rồi sang Trung Quốc, còn bà Bích Hà học ở Hà Nội một thời gian. Đến năm 1943 bà theo trường tản cư về Thanh Hóa cho đến 1945 mới quay về Hà Nội.

Sinh thời, bà Đặng Bích Hà từng kể, khi 6-7 tuổi, bà hay được ông Giáp đèo đi chơi đến sân vận động Hàng Đẫy (khi ấy gọi là Septo) tập thể thao. Một hôm bỗng dưng ông nói: “Anh sẽ cưới Hà bằng một đĩa xôi và một con gà”. Không ai ngờ câu nói đùa ấy hơn mười năm sau lại trở thành sự thật.

Năm 1945, khi hai người gặp lại nhau, Võ Nguyên Giáp đang phải gánh chịu mất mát lớn, khi biết tin người vợ – người đồng chí Nguyễn Thị Quang Thái đã bị bắt và mất trong nhà tù Hỏa Lò từ đầu năm 1944. Từ sự kính phục và ngưỡng mộ, bà Bích Hà lại càng muốn được cùng ông chia sẻ mọi gian khó trên con đường cách mạng và đường đời.

Vào cuối năm 1946, gia đình cụ Đặng Thai Mai đồng ý tổ chức lễ cưới cho Võ Nguyên Giáp và Đặng Bích Hà. Đám cưới của hai người được tổ chức rất giản dị.

Suốt mấy chục năm làm bạn đời, bà Bích Hà vẫn luôn bên cạnh động viên chồng với tâm hồn bình thản qua những lời giản dị và lạc quan.

Ngày 17/9, chia sẻ với Dân Việt, Đại tá, Nhà báo, Nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Hồng – nhiếp ảnh gia trọn đời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp không khỏi xúc động khi nhớ về tình cảm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bà Đặng Bích Hà.

Đại tá Trần Hồng cho biết, bà Đặng Bích Hà là “bệ đỡ tuyệt vời” của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Là người con xứ Nghệ nên tính cách bà rất thẳng thắn, có lúc khiến những người chưa hiểu bà phải mủi lòng, nhưng đó lại là sự chân thật rất đáng quý của người miền Trung.

Trong cuộc sống hàng ngày giữa hai vợ chồng, Đại tướng luôn dành cho bà Bích Hà sự tôn trọng. Khi có khách, Đại tướng bao giờ cũng gọi là “chị Hà”, còn khi bình thường thì bao giờ ông cũng dịu dàng gọi bà Hà là “em”, còn bà Hà gọi chồng là “anh Văn”.

Tính đến lúc trút hơi thở cuối cùng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã nằm ở Bệnh viện Quân đội 108 liền 1.559 ngày. Một buổi sáng nọ, nhân viên của Bệnh viện sửa sang lại căn phòng nơi Đại tướng nằm, sau khi khi hoàn thành Đại tướng bỗng từ chối tất cả sự chăm sóc, kể cả tiêm. Tất cả ban chăm sóc sức khoẻ khi đó vô cùng lo lắng.

“Thì ra, có một bức ảnh chụp chân dung hai ông bà treo đối diện giường nằm của ông, hàng ngày không dậy được thì ông nằm nhìn vào bức ảnh đó. Hôm đó, nhân viên của bệnh viện chưa treo bức ảnh đó lên. Sau khi treo bức ảnh lên thì mọi chuyện lại bình thường.

Tình cảm của ông bà ca ngợi mấy cũng không hết. Tình yêu của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và phu nhân Đặng Bích Hà là như vậy, bình dị nhưng sâu đậm cho đến suốt cuộc đời”, Đại tá Trần Hồng chia sẻ.